Current Affairs 24 December 2024

2025 मध्ये होणाऱ्या प्रजासत्ताक दिनाच्या समारंभाची थीम संरक्षण मंत्रालयाने जाहीर केली आहे. थीम “स्वर्णिम भारत – विरासत और विकास” आहे आणि ती भारताच्या सांस्कृतिक वारशाला आणि प्रगतीला उजाळा देण्यासाठी आहे. या कार्यक्रमात विविध राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या चित्ररथांद्वारे देशाच्या वैविध्यपूर्ण संपत्तीचे प्रतिनिधित्व केले जाईल.

केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी अलीकडेच नवी दिल्ली येथे “३७ वे इंटेलिजेंस ब्युरो शताब्दी देणगी व्याख्यान” दिले. शाह यांनी आर्थिक विकासाला चालना देण्यासाठी आणि राष्ट्रीय सार्वभौमत्वाचे रक्षण करण्यासाठी मजबूत गुप्तचर यंत्रणेचे महत्त्व अधोरेखित केले.

भारतातील सर्वात स्वच्छ शहर म्हणून ओळखले जाणारे इंदूर शाश्वततेत प्रगती करत आहे आणि २२ डिसेंबर रोजी देशातील पहिले शून्य कचरा विमानतळ बनण्याची तयारी करत आहे. हा उपक्रम कचऱ्याच्या व्यापक व्यवस्थापनावर लक्ष केंद्रित करतो, ज्यामध्ये विमानतळ आणि त्याच्या विमानांद्वारे उत्पादित कचऱ्याचे पुनर्वापर समाविष्ट आहे.

आशियाई विकास बँक (ADB) आणि भारत सरकारने अलीकडेच शाश्वत पायाभूत सुविधा सुधारण्यासाठी एक भागीदारी स्थापन केली आहे. या भागीदारीत पर्यावरणपूरक उपक्रमांना प्रोत्साहन देण्यासाठी $500 दशलक्ष कर्जाचा समावेश आहे. इंडिया इन्फ्रास्ट्रक्चर फायनान्स कंपनी लिमिटेड (IIFCL) ही निधीची वाटणी करणारी माध्यम असेल आणि करारात त्यांचा प्रभावी वापर सुनिश्चित करण्यासाठी सरकारी हमी समाविष्ट आहे.

सरकारच्या नवीन उत्पादन शुल्क धोरणाचा भाग म्हणून उत्तराखंडने अलीकडेच कोटद्वार येथे आपली पहिली वाइन उत्पादन सुविधा स्थापन केली आहे, जी वाइन पर्यटनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी डिझाइन केलेली आहे. या सुविधेमुळे आधीच 1000 वाइन केस तयार झाले आहेत, ज्यामुळे स्थानिक आणि पर्यटक दोघांनाही रस निर्माण झाला आहे.

Bihar is making preparations to host the Women’s Kabaddi World Cup in March 2025, marking the second time the state has organized this prestigious event. The inaugural tournament was a triumph in 2012. The Rajgir Sports Academy, which boasts a contemporary indoor stadium that can accommodate 5,000 spectators, will serve as the venue for the matches.

भारताने अलीकडेच महाराष्ट्रातील नागपूर येथील मानसर येथील राष्ट्रीय महामार्ग-44 वरील पहिल्या बायो-बिटुमेन-आधारित राष्ट्रीय महामार्गाचे उद्घाटन केले आहे. प्राज इंडस्ट्रीज, सीएसआयआर-सीआरआरआय, एनएचएआय आणि ओरिएंटल यांच्या सहकार्याने विकसित केलेल्या लिग्निन-आधारित जैव-बिटुमेन तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो.

Current Affairs 23 December 2024

क्वांटम तंत्रज्ञानाच्या वापराद्वारे संप्रेषणाची सुरक्षा सुधारण्यासाठी भारत पुढील दोन ते तीन वर्षांत क्वांटम उपग्रह तैनात करण्याचा मानस बाळगतो. हा उपक्रम राष्ट्रीय क्वांटम मिशन (NQM) चा एक घटक आहे, जो एप्रिल २०२३ मध्ये ₹6000 कोटी बजेटसह अधिकृत करण्यात आला होता. NQM २०३१ पर्यंत चालू राहील आणि संप्रेषण आणि संवेदन प्रणाली वाढविण्यासाठी क्वांटम भौतिकशास्त्राच्या वापरावर लक्ष केंद्रित करेल.

पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्री श्री भूपेंद्र यादव यांनी अलीकडेच “इंडिया स्टेट ऑफ फॉरेस्ट रिपोर्ट २०२३” (ISFR २०२३) जाहीर केला. उपग्रह प्रतिमा आणि क्षेत्रीय सर्वेक्षणांचा वापर करून, १९८७ पासून फॉरेस्ट सर्व्हे ऑफ इंडिया (FSI) द्वारे तयार केलेला हा द्वैवार्षिक अहवाल भारताच्या वन आणि वृक्ष संसाधनांबाबत संपूर्ण महत्त्वपूर्ण डेटा प्रदान करतो.

व्यवसाय आणि ग्राहकांसाठी कर प्रक्रिया सुलभ करणे आणि करचोरी कमी करणे या उद्देशाने, कर चौकटीत कर अनुपालन आणि स्पष्टता सुधारण्यासाठी जीएसटी कौन्सिलने अलिकडच्या काळात सुधारणा लागू केल्या आहेत.

कुवेतचा सर्वोच्च राष्ट्रीय सन्मान, ऑर्डर ऑफ मुबारक अल-कबीर, नुकताच पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना प्रदान करण्यात आला. कुवेतचे अमीर, शेख मेशल अल-अहमद अल-जाबेर अल-सबाह यांनी ही मान्यता दिली, जी राष्ट्रांमधील असलेल्या मजबूत आत्मीयतेचे आणि परोपकाराचे सूचक आहे.

२००५ च्या तुलनेत, अमेरिकेने २०३५ पर्यंत हरितगृह वायू उत्सर्जन ६१-६६% ने कमी करण्याचे महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्ट निश्चित केले आहे, २०३० पर्यंत ५०-५२% कपात करण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. पॅरिस कराराअंतर्गत संयुक्त राष्ट्रांना सादर केलेल्या राष्ट्रीय निर्धारित योगदानाचा (एनडीसी) एक भाग सुधारित उद्दिष्ट आहे.

राष्ट्रीय महामार्ग प्रकल्पांची कार्यक्षमता सुधारण्यासाठी रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालय (MoRTH) द्वारे स्वयंचलित आणि बुद्धिमान मशीन-अनुदानित बांधकाम (AIMC) प्रणाली लागू केल्या जात आहेत. प्रकल्प पूर्ण होण्यात सतत होणाऱ्या विलंबांना दूर करणे आणि भागधारकांमध्ये रिअल-टाइम अपडेट्स आणि डेटा शेअरिंग प्रदान करणे हा यामागील उद्देश आहे.

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) च्या ‘द स्टेट फायनान्स – अ स्टडी ऑफ बजेट्स ऑफ २०२४-२५’ अहवालात राज्य सरकारांनी राजकोषीय एकत्रीकरणात केलेल्या प्रगतीवर तसेच त्यांच्यासमोरील महत्त्वाच्या आव्हानांवर भर देण्यात आला आहे, ज्यामध्ये उच्च कर्ज पातळी आणि वाढत्या अनुदानांचा समावेश आहे.

 Current Affairs 21 December 2024

2025 ची जागतिक पॅरा ॲथलेटिक्स अजिंक्यपद स्पर्धा नवी दिल्ली येथे होणार आहे, जिथे भारत पहिल्यांदाच या प्रतिष्ठित स्पर्धेचे आयोजन करत आहे. हा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. 26 सप्टेंबर ते 05 ऑक्टोबर दरम्यान होणाऱ्या या अजिंक्यपद स्पर्धा जगभरातील पॅरा-अ‍ॅथलीट्सच्या क्षमतांवर प्रकाश टाकतील.

भारताचा औषध उद्योग हा टनेजच्या बाबतीत तिसऱ्या क्रमांकाचा आहे आणि २०२३-२४ आर्थिक वर्षात त्याचे मूल्य ५० अब्ज डॉलर्स आहे. निर्यातीचे योगदान २६.५ अब्ज डॉलर्स आहे, तर भारताचा औषध उद्योग २३.५ अब्ज डॉलर्सचा आहे. या क्षेत्राचे उत्पादन मूल्य जगात १४ व्या क्रमांकावर आहे आणि त्यात विविध प्रकारच्या उत्पादनांचा समावेश आहे.

भारती एअरटेलने अलीकडेच जम्मू आणि काश्मीरमधील सात सीमावर्ती गावांमध्ये मोबाइल सेवा देणारी पहिली खाजगी दूरसंचार कंपनी बनून एक महत्त्वाचा टप्पा गाठला आहे. हा उपक्रम व्हायब्रंट व्हिलेज प्रोग्रामशी सुसंगत आहे, जो सीमावर्ती भागात पायाभूत सुविधा वाढवण्यासाठी समर्पित आहे आणि दुर्गम भागांसाठी कनेक्टिव्हिटी सुधारतो.

कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी संघटना (EPFO) सदस्यांना थेट एटीएममधून पैसे काढण्याची आणि विमा दावे सादर करण्याची सुविधा देऊन त्यांच्या भविष्य निर्वाह निधी (PF) गुंतवणुकीमध्ये प्रवेश करण्याच्या पद्धतीत बदल करण्यास सज्ज आहे. या सुधारणाचा उद्देश पैसे काढण्याची प्रक्रिया सुलभ करणे आहे, जी ऐतिहासिकदृष्ट्या वेळखाऊ आणि कठीण राहिली आहे.

बनासकांठा येथील सुईगम तालुक्यात वसलेले मसाली गाव अलिकडेच भारतातील पहिले सौरऊर्जेवर चालणारे सीमावर्ती गाव म्हणून ओळखले गेले आहे. पाकिस्तानी सीमेपासून सुमारे 40 किलोमीटर अंतरावर असलेल्या या गावात अंदाजे 800 रहिवासी राहतात आणि ते सीमा विकास प्रकल्पाचा एक घटक आहे, जे17 गावांना सौरऊर्जेवर चालणाऱ्या समुदायांमध्ये रूपांतरित करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे.

२०२४ मध्ये भारताने रेमिटन्समध्ये जागतिक आघाडी कायम ठेवली, अनिवासी भारतीयांनी (एनआरआय) असाधारण १२९ अब्ज डॉलर्स घरी पाठवले. मागील वर्षीच्या ८.९५ लाख कोटी रुपयांच्या रेमिटन्सपेक्षा ही लक्षणीय वाढ आहे. जागतिक बँकेच्या अहवालात असे म्हटले आहे की भारत हा मेक्सिको, चीन, फिलीपिन्स आणि पाकिस्तानला मागे टाकून सर्वात मोठा प्राप्तकर्ता आहे.

कर्करोगाच्या उपचारात लक्षणीय प्रगती करणाऱ्या रशियाने एक नवीन mRNA लस जाहीर केली आहे. या लसीच्या आश्वासक प्री-क्लिनिकल चाचण्या झाल्या आहेत आणि २०२५ च्या सुरुवातीपर्यंत रुग्णांना मोफत उपलब्ध होण्याची अपेक्षा आहे. त्यात ट्यूमरची वाढ रोखण्याची आणि कर्करोगाचा प्रसार रोखण्याची क्षमता आहे.

क्राइम अँड क्रिमिनल ट्रॅकिंग नेटवर्क अँड सिस्टीम्स (सीसीटीएनएस) ने भारतातील सर्व १७,१३० पोलिस स्टेशन यशस्वीरित्या जोडल्या आहेत, ज्यामुळे महत्त्वपूर्ण टप्पे गाठले आहेत. हे विस्तृत नेटवर्क अलिकडेच पूर्ण झाले, ज्यामुळे कायदा अंमलबजावणी संस्थांना देशभरात प्रथम माहिती अहवाल (एफआयआर) आणि आरोपपत्रे यासारखे महत्त्वाचे दस्तऐवज दाखल करण्याची आणि त्यात प्रवेश करण्याची परवानगी मिळाली.

Current Affairs 20 December 2024

जानेवारी २०२५ पासून लागू होणाऱ्या श्रीलंकेने भारतासह ३९ देशांतील लोकांना मोफत व्हिसा प्रवासाची परवानगी देणारे नवीन व्हिसा धोरण विकसित केले आहे. नवी दिल्ली येथे एका कार्यक्रमादरम्यान श्रीलंकेच्या परराष्ट्र मंत्री विजिता हेराथ यांनी श्रीलंका आणि भारत यांच्यातील द्विपक्षीय संबंध सुधारण्यासाठी हे विधान केले.

भारताच्या परराष्ट्र मंत्र्यांनी म्हटले आहे की, शेतकरी किंवा एमएसएमई हितांचे रक्षण करण्यासाठी सरकार मुक्त व्यापार करार (एफटीए) काळजीपूर्वक करत आहे.
मागील करारांचे नकारात्मक परिणाम लक्षात घेऊन आणि मुक्त व्यापार करारांचा शेतकरी किंवा एमएसएमईवर नकारात्मक परिणाम होणार नाही याची खात्री करून हा निर्णय घेण्यात आला आहे.

The Parliamentary Standing Committee (PSC) on Rural Development and Panchayati Raj has underlined the difficulties salaries under MGNREGS have not kept pace with inflation and advised certain changes in the Mahatma Gandhi National Rural Employment Guarantee Scheme (MGNREGS).

राज्यसभेने अलीकडेच तेलक्षेत्र (नियमन आणि विकास) सुधारणा विधेयक, २०२४ मंजूर केले, ज्याचा उद्देश खाजगी गुंतवणूक आकर्षित करणे आणि पेट्रोलियम आणि खनिज इंधनांच्या देशांतर्गत उत्पादनाला चालना देणे आहे. या उपाययोजनाचा उद्देश तेल उत्पादन आणि खाणकामाच्या कारभारात स्पष्ट फरक स्थापित करून १९४८ च्या सध्याच्या तेलक्षेत्र कायद्यात सुधारणा करणे आहे.

देशभरातील पवित्र वृक्षांच्या संवर्धनासाठी एक व्यापक धोरण तयार करण्याचे निर्देश सर्वोच्च न्यायालयाने केंद्र सरकारला अलिकडेच दिले होते. राजस्थानातील राजसमंद जिल्ह्यातील पिप्लांट्री गावात विकसित करण्यात आलेले पिप्लांट्री मॉडेल या निकालासाठी प्रेरणादायी ठरले.

राष्ट्रीय तपास संस्थेला (NIA) NIA कायद्याअंतर्गत अनुसूचित गुन्ह्यांशी संबंधित नसलेल्या अनुसूचित गुन्ह्यांची चौकशी करण्याचा अधिकार आहे, जो अलीकडेच सर्वोच्च न्यायालयाने (SC) निश्चित केला आहे. सर्वोच्च न्यायालयाने स्पष्ट केले की NIA ला NDPS कायदा, १९८५ (जे NIA कायद्याअंतर्गत अनुसूचित नाहीत) अंतर्गत गुन्ह्यांची चौकशी करण्याचा अधिकार आहे जर ते UAPA अंतर्गत गुन्ह्यांशी संबंधित असतील, जे कायद्याअंतर्गत अनुसूचित आहे.

Current Affairs 19 December 2024

2024-25 या आर्थिक वर्षात, प्राप्तिकर विभागाने प्रत्यक्ष कर संकलनात उल्लेखनीय वाढ नोंदवली आहे, जी १९.२१ लाख कोटी रुपयांच्या पुढे गेली आहे, जी मागील वर्षाच्या तुलनेत २०.३२% ची लक्षणीय वाढ आहे. हा विस्तार मजबूत आर्थिक पुनर्प्राप्ती आणि करदात्यांमध्ये वाढलेल्या अनुपालनाचे सूचक आहे.

विविध क्षेत्रांमध्ये द्विपक्षीय संबंधांना चालना देण्याच्या उद्देशाने भारत आणि लायबेरिया यांच्यातील पहिल्या परराष्ट्र कार्यालय सल्लामसलत अलीकडेच मोनरोव्हिया येथे आयोजित करण्यात आली होती. दोन्ही देशांच्या प्रमुख अधिकाऱ्यांच्या सहभागामुळे चर्चेसाठी एक सहयोगी वातावरण निर्माण झाले.

विविध क्षेत्रांमध्ये द्विपक्षीय संबंधांना चालना देण्याच्या उद्देशाने भारत आणि लायबेरिया यांच्यातील पहिल्या परराष्ट्र कार्यालय सल्लामसलत अलीकडेच मोनरोव्हिया येथे आयोजित करण्यात आली होती. दोन्ही देशांच्या प्रमुख अधिकाऱ्यांच्या सहभागामुळे चर्चेसाठी एक सहयोगी वातावरण निर्माण झाले.

टॉम क्रूझ यांना अलीकडेच युनायटेड स्टेट्स नेव्हीने डिस्टिंग्विश्ड पब्लिक सर्व्हिस अवॉर्डने सन्मानित केले, हा सन्मान त्यांच्या सिनेमॅटिक कामाद्वारे लष्करातील योगदानाची दखल घेत दिला जातो. हा पुरस्कार त्यांना सरे येथील चेर्टसी येथील लॉन्गक्रॉस फिल्म स्टुडिओमध्ये प्रदान करण्यात आला.

भारतीय लष्कराने नुकतेच बेंगळुरूमध्ये आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस इनक्युबेशन सेंटर (IAAIIC) चे उद्घाटन केले आहे, जे त्यांच्या कामकाजात प्रगत तंत्रज्ञानाच्या एकात्मिकतेसाठी त्यांच्या समर्पणाला अधोरेखित करते. या केंद्राचे उद्दिष्ट सैन्याच्या क्षमता सुधारणे आणि कुशल AI कार्यबल तयार करणे आहे.

भारतातील पर्यायी मालमत्ता बाजाराचे सध्या मूल्य $४०० अब्ज आहे आणि पुढील दशकात ते $२ ट्रिलियन पर्यंत वाढण्याची अपेक्षा आहे. पोर्टफोलिओ विविधीकरण आणि वाढीव परतावा यांना प्राधान्य देणारे परिष्कृत गुंतवणूकदार या विस्तारासाठी जबाबदार आहेत. याव्यतिरिक्त, नियामक बदलांमुळे परिस्थितीमध्ये योगदान मिळाले आहे.

रोजगारक्षमता सुधारण्यासाठी आणि कामगार दलात रोजगार निर्मिती वाढवण्यासाठी डिझाइन केलेला रोजगार संलग्न प्रोत्साहन (ELI) उपक्रम, कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाकडून केंद्रीय मंत्रिमंडळाच्या मंजुरीच्या प्रतीक्षेत आहे.

15 फेब्रुवारी 2024 रोजी, पंतप्रधानांनी मार्च 2027 पर्यंत एक कोटी घरांना छतावरील सौरऊर्जा पुरवण्याच्या उद्देशाने पंतप्रधान सूर्य घर मुफ्त बिजली योजना सुरू केली. हा उपक्रम जगातील सर्वात मोठा घरगुती छतावरील सौरऊर्जा कार्यक्रम बनण्यासाठी तयार आहे.